Anayasal Haklarınız - Yasal Bilgiler
Anayasal Haklarınız
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 34. Maddesi:
- Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir.
- Bu hak ancak kamu düzeni ve güvenliği gibi nedenlerle sınırlandırılabilir.
Polis Müdahalesi ve Haklarınız
Keyfi Müdahale Yasaktır
- Barışçıl bir protesto sırasında polis, sadece kamu güvenliğini tehdit eden durumlara müdahale edebilir.
- Orantısız güç kullanımı ve hukuksuz gözaltılar insan hakları ihlali sayılır.
Polis Yürüyüşü Engelleyebilir mi?
- Kanuna uygun bir yürüyüş ve basın açıklaması, keyfi şekilde engellenemez.
- Polis, "eylem kanuna aykırı" diyerek yürüyüşü tamamen yasaklayamaz.
Kimlik Sorma Yetkisi
- Polis, ancak makul bir şüphe varsa kimlik sorabilir.
- Kimliğinizi göstermemek, polis açısından "kabahat" sayılır ve idari para cezası kesilebilir.
- Kimliğinizi verirken gerekçesini sorun ("Neden kimliğimi görmek istiyorsunuz?").
Üst ve Çanta Araması
- Polisin sizi keyfi şekilde arama hakkı yoktur. Arama yapılabilmesi için savcılıktan veya mahkemeden alınmış yazılı arama kararı olmalı.
- "Önleme araması" yapılıyorsa, polis sizin rızanızı almak zorundadır.
Gözaltı ve Tutuklama Yetkisi
- Keyfi şekilde gözaltına alınamazsınız.
- Polis ancak "suç işlendiğine dair makul şüphe" varsa gözaltı yapabilir.
Polisin Orantısız Güç Kullanımı Yasaktır
- Orantısız güç kullanımı (örneğin gaz bombası, plastik mermi, çoplama) AİHS ve Anayasa'ya aykırıdır.
- Polis şiddetine maruz kalırsanız:
- Görüntü kaydı alın.
- Darptan dolayı hastane raporu alın ve suç duyurusunda bulunun.
Siz Polis Kaydı Alabilir misiniz?
- Evet! Polis, kamu görevlisi olduğu için onun görev sırasında kayıt alınabilir. Ancak polis "özel hayatın gizliliği" bahanesiyle müdahale etmeye çalışabilir.
- Videoları mümkünse canlı yayınlayın veya hızlıca yedekleyin.
Gözaltı Durumunda Haklarınız
İfade Vermeden Önce Ne Yapmalısınız?
- Avukatınız gelmeden hiçbir belge imzalamayın veya ifade vermeyin.
- Zorla bir şey imzalatmaya çalışırlarsa, "baskı altındayım" yazıp imzalayın.
- Normal şartlarda en fazla 24 saat tutulabilirsiniz.
- Toplumsal olaylarda 48 saate kadar uzayabilir.
Slogan ve İfade Özgürlüğü
Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik Eden Sloganlar
TCK 216. Madde:
- "Halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik eden ifadeler" suçtur.
- Örnek: "X grubu/etnik kimliği yok olsun!" gibi
- "Terör örgütünü övücü veya destekleyici ifadeler" suç sayılabilir.
- Örnek: Terör örgütü isimleri, liderlerinin adı veya sembollerini içeren sloganlar.
Suç Teşkil Etmeyen Slogan Örnekleri
Eleştiri ve Muhalefet İçeren Sloganlar:
- "Hükümet istifa!"
- "Özgürlük, adalet, demokrasi!"
- "Yaşasın halkın direnişi!"
- "Gezi burada, biz buradayız!"
Hak, Özgürlük ve Adalet Talepleri:
- "Kadın cinayetleri son bulsun!"
- "Yaşamak istiyoruz!"
- "İnsanca bir yaşam istiyoruz!"
Barışçıl ve Mizahi Sloganlar:
- "Güzel günler göreceğiz!"
- "Biber gazı değil, demokrasi istiyoruz!"
- "Bu daha başlangıç, mücadeleye devam!"
Hak İhlalleri ve Olası Gözaltılara Karşı Başvurabileceğiniz İletişim Hatları
Ankara
- Çağdaş Hukukçular Derneği
- İrtibat: 0539 247 44 96
- Avukatın Sesi İnisiyatifi Üyesi Av. Harun Fırat Ulusu
- İrtibat: 0530 084 27 85
İstanbul
- Avukatın Sesi İnisiyatifi
- İrtibat: 0539 418 08 69, 0507 784 89 81
Antalya
- Çağdaş Hukukçular Derneği
- İrtibat: 0536 723 90 22, 0539 489 58 71, 0544 474 54 24